Κουλτούρα είναι το σύνολο και η ποιότητα των ανθρωπίνων σχέσεων μέσα σε μια κοινωνία, η παράδοση -και συγχρόνως η αμφισβήτηση- η θρησκεία, τα ήθη, τα έθιμα, τα γράμματα και οι τέχνες.
Πολλές φορές το «περιθώριο» υπήρξε φορέας προόδου από γενέσεως ανθρωπότητας. Είναι γνωστό π.χ. ότι ο Μότσαρτ έγραψε το αριστουργηματικό του «ρέκβιεμ» ουσιαστικά για τον δικό του θάνατο.
Έτσι, ο πόνος είναι η κυριότερη κινητήρια δύναμη για την πρόοδο και την απελευθέρωση. Ο αντάρτης έχει θέση στη κοινωνία, γιατί τόσο το σύμπαν και μια μηχανή όσο και η κοινωνία ισορροπούν και συντηρούνται μέσα από την ποικιλία. Ένας περιθωριακός γίνεται επαναστάτης μόνο όταν προσπαθεί να ξεφύγει από το περιθώριο και να διαποτίσει την κοινωνία με συνείδηση, την οποία απεκόμισε από την αξιολόγηση της εμπειρία του, επιμένοντας στη συμφιλίωση και την αγάπη. Ο άνθρωπος, άλλοτε μυρμήγκι άλλοτε γίγαντας δημιουργεί κουλτούρα μέσα από την σχέση του με τον έρωτα και τον θάνατο.
Σε περιόδους κρίσης της κοινωνίας, ο σοφός θεωρείται από την πλειοψηφία σαν ηλίθιος και η αυθεντικότητα ενός ανθρώπου προδικάζει την μοναξιά του. Ωστόσο, μερικές φορές, είναι δυνατή η άμεση επικοινωνία. ]
Είναι μοιραίο οι μειοψηφίες να θεμελιώνουν τη πρόοδο. Η ανθρώπινη ύπαρξη μπορεί να ανθίσει ακόμα και σε μία φυλακή. Η ελευθερία έχει ανάγκη υπευθυνότητα, αγάπη, ταπείνωση. Οι ευαίσθητες αντένες του ποιητή δημιουργούν προβλήματα στους πάσης φύσεως ατζέντηδεςΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η ΘΑΝΑΤΟΣ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΔΙΑΒΑ(Σ)ΤΟΣ.